Kwāti गुणं जाःगु पुन्हि गुंपुन्हि, क्वाति पुन्हि
Kwāti - Nepal Bhasa: क्वाति ( क्वा = Hot And ति = Soup) is a mixed soup of nine types of sprouted beans. It is a traditional Nepalese dish consumed on the festival of Gunm Punhi, the full moon day of Gunlā which is the 10 month in the Nepal Era Lunar calendar. Kwāti is eaten as a delicacy and for its health benefits and ritual significance .
श्रीकृष्ण महर्जन
संस्कृतिइ विविधता दुपिं समाज धइगु नेवाः समाज खः । ततःजि कथंया संस्कृति दुने नं समानता दुगु संस्कृति नं यक्व दु । नेवाः समुदाय दुने समानता दुगु संस्कृति धइगु छगू गुंपुन्हि खः । बुंज्या नाप तप्यंक हे स्वापू दयाच्वंगु गुंपुन्हियात क्वाति पुन्हि नापं ब्यांजा नकेगु पुन्हिया रुपय् नं नाला वयाच्वंगु दु । अथे हे धार्मिक दृष्टिकोणंनिसें नसा त्वसाया ल्याखं नं महत्वपूर्ण जूगु गुंपुन्हि धइगु छगू कथं शिक्षा कायेगुनिसें न्ह्याइपुकेगु ई नं खः ।
गुुंपुन्हि
स्वनिगःया आदिवासी नेवाःतय्गु परम्परागत ज्या धइगु बुँज्या खःसा व हे बुँज्याया दृष्टिकोणं स्वल धाःसा दक्ले महत्वपूर्णगु ज्या कथं सिनाज्या खः । सिनाज्या क्वचाये धुनेवं वइगु वइगु न्हापांगु ला धइगु गुंला खः । गुंलाया बच्छिइ वइगु पुन्हि धइगु गुंपुन्हि खः । दच्छिया दुने दक्ले अप्वः नखः हनीगु गुंलाया दथुइ वइगु पुन्हि जूगुलिं धार्मिक दृष्टिकोणं तसकं महत्व दयाच्वंगु खने दु । गुंला पुन्हि धइगु बौद्ध धर्मया दृष्टिकोणं जक मखु हिन्दू व शैव धर्मया दृष्टिकोणं तकं उलि हे महत्वपूर्णगु जू । नेवाःतय्ं धायेगु याना वयाच्वंगु गुंला खँग्वःयात स्वल धाःसा गुण व ला स्वाना हे गुंला जुयाच्वंगु खः । अले गुणीला पुन्हि जुया हे गुणिला पुन्हि धाधां गुंपुन्हि धाःगु खः । गुण धइगु सामान्यतया सकारात्मक व्यवहार खः । अले धार्मिक मिखां स्वल धाःसा आध्यात्मीक चिन्तन अप्वयेकेगु, आध्यात्मीक सुख शान्ति अप्वयेकेगु अले यथार्थवादी नापं व्यवहारय् हे सुख शान्ति अप्वयेकेगु खः । उकिं गुंला धइगु गुण धर्म संचाय यायेगु पुन्हिया आर्थय् कयातःगु दु । गुँइ च्वंगु बहाः बहिलय् वना शिक्षा कायेगु नापं ज्ञान गुणया खँ सयेकेगु अर्थय् नं कया वयाच्वंगु दु ।
गुन्हु पुन्हि अर्थात गुंला पुन्हि धइगु गुंगू नाप स्वापू दुगु पुन्हि नं धाइ । उकिं गुन्हुया दुने गुता वसः पुनेमाःगु, गुछा नयेमाःगु, गुन्हु तक ब्यवहार यायेमाः नापं गुन्हु तक ख्यालः क्यनेगु ई नं धाइ । गुंपुन्हिनिसें अष्टमीया दिं तकयात हे गुंपुन्हि धायेगु यानाच्वंपिं नं मदुगु मखु । गुता बुबःया क्वाति दायेका त्वनेगु धकाः नं धाइ । अथे हे गुलिं गुलिसिनं ला ख्यालः क्यनेगु धइगु बुद्धयात मार वःगु धकाः धाइपिं नं दु । बास्तवय् गुंपुन्हि कुन्हु धइगु मूल रुपं विहार व बहिलय् वना साधना यायेगु, उपवास च्वनेगु, अपसं च्वनेगु, शिक्षा कायेगु तकं याइ । उकिं गुंपुन्हि कुन्हु बहाः बही चाःहिलेमाः धइगु नं मान्यता दु । किपुलिइ ला बाहाः चाःहिलेगु धकाः किपूया फुक्क हे बाहाः बही चान्हय् चाःहिलेगु तकं याइ । न्ह्यागुसां गुंपुन्हि धइगु गुणया पुन्हि, शिक्षा कायेगु पुन्हि, धर्म यायेगु पुन्हिया अर्थय् कायेछिं ।
क्वाति पुन्हि
गुंपुन्हियात मेगु अर्थय् धायेगु खःसा क्वाति पुन्हि खः । क्वतिया अर्थ स्वल धाःसा क्वःगु ति खः । उकिं क्वाःगु ति त्वनेगु अर्थय् हे क्वाति पुन्हि धायेगु याना वयाच्वंगु दु । दच्छिया दुने दक्ले अप्वः मेहनत याना सिनाज्या क्वचायेके धु्ंकाः शरिरया नितिं माःगु पौष्टिक तत्व थीथी कथंया बुबः क्वाति दायेका त्वनेगु याइ । क्वाति दायेका च्वनेगु नितिं प्यन्हु न्ह्यः अष्टमीया दिनय् क्वाति फ्वयेगु याइ । गुलिं गुलिसिनं मूतूचा फ्वयेगु धकाः हाकुमस्या फ्वइगु खः । अथे फ्वःगुयात चुलु वयेका थीथी कथंया बुबः दायेका त्वनीगु खः । क्वाति त्वनेगु दिं जूगुलिं पुलां पुलांपिन्सं छुचुं क्वति भ्यगः भ्यगः धायेगु याना वयाच्वंगु दु । उकिया अर्थत छुचुं नापं क्वाति नइगु अले क्वाति भेगलय् तया तइगु अर्थय् खः । तःग्वःगु कय्गू, चीग्वःगु कय्गू, मुस्या, भुते, ग्वःमाय्, ग्वःमू, चना, मस्यां, सिम्पुयात गुता बुबः धाइसा मेमेगु नं दुथ्याका क्वाति दयेकेगु याइ । क्वाति दयेकीगु इलय् चिकनय् क्वाति झ्वाँय् याइ वा लखय् दायेकेगु याइ । अले लबा, पालु, जी, छाः, हलू, चिनिसें माःमाःगु मसला तया दायेकेगु याइ । अले ग्वाराग्वारां दायेकेगु याइ । क्वति बुइ धुंकाः इमू क्वयेका झ्वाँय् याइ अर्थात चिकं ह्वाइ । अले क्वाति तयार जुइ । क्वातिया सवाः छगू ब्यागलं कथंया सवाः जुइ । क्वातिया तिया छगू मंकाः सवाः जुइसा अले क्वातिइ दुने दुगु बुबः छगः छगः न्ह्यल धाःसा उकिया थःथःगु हे सवाः दयाच्वनी । क्वति नइगु इलय् मरि नं नयेगु याइ । अथे जुया क्वाति नाप छुंचू मरि नाप नं स्वापू दयाच्वंगु खने दु । उकिं क्वाति धइगु विशेष प्रकारया नसाया रुपय् नं कायेगु याना वयाच्वंगु दु । मेमेगु इलय् त्वनी मखुगु क्वति गुंपुन्हिया हे दिनय् त्वनेगु याइ ।
क्वन्ति महाद्यः पुखू व सिलु तिर्थया मेला
गुंपुन्हि कुन्हु यलया क्वन्ति महाद्यःयात पुखुलिइ तया जात्रा याइगु चलन दु । चान्हय् हे पुखुलिइ महाद्यःया मूर्ति तइगु खःसां जात्रा धाःसा पुन्हि खुन्हु विशेष कथं याइ । कुम्भेश्वर महाद्यःया मूर्ति अथे पुखुलिइ तइगु खः । थ्यंमथ्यं ३ फिट दुगु उगु मूर्ति तया पुजा आजा याइगु अले तःजिगु जात्रा तकंयाइगु खः । उगु पुखूया लः सिलु तिर्थपाखें वयाच्वंगु लः धकाः तकं कायेगु याः । थःथःगु छेँय् ब्रम्हुत सःता थः पितृया नामय् छुचं व क्वातिया सिदा दाना बिइगु याइपिं नं मदुगु मखु । स्वनिगः पिने बागमती अञ्चल दुनेया उत्तर दिशायु लाःगु रसुवा जिल्लाय् लाःगु तसकं महत्वपूर्णगु सिलु तिर्थय् म्वः ल्हुइपिं नं म्हो मजू । तसकं महत्वपूर्णगु उगु तिर्थ धइगु तसकं च्वय् लाःगु छगू कथंया कुण्ड खःसा उगु कुण्डय् तःधंगु पुण्य लाइ धइगु मान्यता दु । अथे हे सक्वया च्वय् च्वंगु मणिचुड दहलयु नं मेला जुइ । थीथी तिर्थय् नं मेला जुइगु चलन दु । सिलु निम्हत्यपु वने मजिउ धाइगु मान्यता दु । निम्हत्यपू वन धाःसा निम्हत्यपु बाय् माली धइगु मान्यता दु । इतुंबहाःया परम्परा कथं नालातःम्ह गुरुमांपा व हे सिलु तिर्थयाम्ह जूगु व इतुम्बहाः व गुरुमांपाः न्हापां बांलाःगु स्वापू दुगुलिं इतुंबहालयु छेँ दुपिं वने मजिउ धइगु मान्यता दु । अथे हे येँया इतुंबहाःया मनूत नंवने मजिउ धाइ । न्हापा न्हापा छम्ह ज्यापुं सिलु तिर्थय् स्थान याःगु इलय् अर्घ बिइगु पात्र सामान तिर्थय् कुतुं वंगु अले उगु पात्र यलया कुम्भेश्वरया पुखुलिइ लुया वःगु धइगु न्यंकंबाखं दु । उकिं कुम्भेश्वया पुखूयात सिलु तिर्थया लः वयाच्वंगु पुखू धकाः धायेगु याना वयाच्वंगु खः । अथे हे सिलु तिर्थय् वनीगु इलय् हे क्वन्ति महाद्यःया पुखिलुइ लः जाया वइगु जुया नं सिलु तिर्थ नाप स्वापू दुगु पुखू नं धायेगु याना वयाच्वंगु दु । उकिं सिलु तिर्थय् म्वः ल्हुइगु झ्वलय् गुलि पुण्य लाइगु धार्मिक मान्यता दु कुन्ति महाद्यःया पुखुलिइ म्वः ल्हुइगु इलय् उलि हे पुण्य लाइ धइगु मान्यता दु ।
ब्यांजा नकीगु
गुंपुन्हिया मेगु विशेषता धइगु ब्यांजा नकीगु खः । वा पिइगु ज्या क्वचाये धुंकाः बुँइ वइपिंं कीचायात नइपिं ब्यांचायात जा नकेगु यात हे ब्यांजा नकेगु धाइगु खः । घण्टाकर्णयात ध्याचलय् यंकाः ब्यांचाः क्वफाःगु न्यंकं बाखं दु । उकिं हे ब्यांचित जा नकेगु याना वयाच्वंगु खः धाइपिं नं मदुगु मखु । न्ह्यागु जूसां छगू कथंया प्राणी अले बुँइ बा स्यंकीपिं कीचात नइपिं ब्यांचित जा नकीगु धइगु हे ब्यांजा नकीगु खः । ब्यांजा नकीगु इलय् मूल रुपं भुतेहः बाय् मुस्या हलय् तया ब्यांचित जा नकीगु खः । क्वाति, मरि, भुते, पासी, तःसी, लैं, तुसि, जाकि, ला, स्वां, सिन्हः, मरिनिसें जा तकं तया थःथःगु बुँइ यंकाः ब्यांचित जा नकीगु खः । गुलि गुलिसिनं ला झन फसिच्वः व फकं ल्वाकाछ्याना दयेकातःगु ककंचा केँ तकं तया ब्यांचित ब्व तइ । थःथःगु बुँइ यंका ब्यांचित नकेगु नाप नापं थःथःगु छेँया लुखानिसें झ्याः पतिकं अले थःथःपिनिगु लागाया स्थानीय द्यःपिन्थाय् तकं ब्यांचित जा तःगु थें हे लपते तया छायेगु याइ । मेमेगु दिनय्सिबें पाक्क द्यःपिन्त ब्यांचित भाग तःथें हे लपते तया छाये यंकीगु चलन दु ।
थुगु ल्याखं स्वल धाःसा ऋतु नाप स्वापू दुगु, धर्म नाप स्वापू दुगु, गुण नाप स्वापू दुगु, ज्ञान कायेगुनिसें सकारात्मक सोचनाप नं स्वापू दुगु गुंपुन्हि खः । अले गुंपुन्हि धइगु ब्यांजा नकेगु, क्वाति त्वनेगु नापं बुँज्या नाप स्वापू दुगु नखःया रुपय् नाला कायेछिं । शरिरया नितिं माःगु पौष्टिक तत्वया नितिं बुबः दायेका क्वाः क्वाःगु त्वनेगु अले सिनाज्या क्वचाःगु लसताय् थः म्ह्याय् मस्तनिसें भिना मस्तय्त तकं पाहां ब्वना क्वाति त्वंकेगु नखःया रुपय् नालातःगु दु । उकिं तःताजि संस्कृति दुगु नेवाः समाजय् थुगु कथं गुंपुन्हिया थःगु हे कथंया महत्व दयाच्वंगु खने दु ।
0 Response to "Kwāti गुणं जाःगु पुन्हि गुंपुन्हि, क्वाति पुन्हि"
Post a Comment
Thank you !!
Share with others